بافت كلانشيم :
يك نوع از بافت هاي پارانشيمي مي باشد.كه ازسلولهای پارانشيمي تشکیل شده که این سلولها ممکن است پارانشیم مانند باشند. ولی سلولهای کلانشیم تخصص یافته و طویلترند. دارای دیواره اولیه هستند که ضخامت آن یکنواخت نبوده و در بعضی قسمتها خصوصا در گوشهها ضخیمتر است. سلولها زندهاند و ممکن است دارای کلروپلاست باشند. بافت کلانشیم بافت مقاوم اندامهای در حال رشد است. اندامهایی که در حال طویل شدن هستند.کلانشیم بافت مقاوم گیاهان دو لپهای است و در تک لپهایها دیده نمیشود. بافت مقاوم تک لپهایها اسکلرانشیم است و در ریشه کلانشیم دیده نمیشود. بافت کلانشیم در ساقهها و دمبرگها و در برگها در رگبرگهای درشت آن دیده میشود. انواع بافت کلانشیم با توجه به شکل سلول و ضخامت دیواره شامل کلانشیم زاویهای ، کلانشیم مماسی و کلانشیم حفرهای است.
محل بافت کلانشیم :
در زیر اپیدرم است ودر ساقه هایی که به شکل چهار گوش هستند در گوشه ها دیده می شود . (مثل ساقه نعناع)
بافت كلانشيم مانند سلولهاي پارانشیم دارای پروتوپلاست زنده بوده و میتوانند برای مدت زیادی بمانند. این یاخته ها، به واسطه دیواره ضخیم خود از یاختههای پارانشیمی قابل تشخیص هستند.
سلول های کلانشیم غالبا زیر روپوست قرار می گیرند. آنها معمولا درازند و دیواره آنها علاوه بر
این که محکم است قابل ارتجاع نیز می باشند و باعث استقامت اندامهای در حال رشد و همچنین
اندامهای بالغ مانند برگ و اجزای گل میشوند .
انواع کلانشیم:
كلانشيم گوشهدار (زاويهدار)Angular Collenchymas :
در اين حالت گوشههاي ياخته بيش از ساير نقاط آن ضخيم ميشود. در برش عرضي، اين ضخامت ها در محل برخورد چند ياخته يا بيشتر ديده ميشود که اين شکل از کلانشيم را در ساقه گياه نعنا مي توان مشاهده کرد.
2. كلانشيم تيغهاي (ورقهاي) Lamellar Collenchymas :
واژه تيغه مربوط به شكل ضخيم شدن به صورت صفحهاي است.افزايش ضخامت در ديوارههاي مماسي ياختهها صورت ميگيرد. نمونههاي اين نوع كلانشيم در بخش پوستي ساقه آقطي و عناب ديده ميشود.
3.كلانشيم حفرهاي Collenchymas Lacuna :
واژه حفره اي به علت وجود فضاهاي داخلي ياخته اي بکار رفته است. در اين نوع كلانشيم ضخيم شدن در بخشهايي از ديواره رخ ميدهد كه روبهروي فضاهاي داخلي قرار گرفتهاند. اين نوع کلانشيم را در گونه هاي تيره کاسني مي توان مشاهده کرد.
4.كلانشيم حلقوي Annular Collenchymas:
در اين نوع كلانشيم، ديواره ياخته بهطور يكنواخت در سطح داخلي ضخيم شده است و فضاي سه گوش در آنها يافت نميشوند. در اين صورت حفره هاي ياخته اي در برش عرضي حلقوي و يا تقريبا گرد به نظر مي رسند مانند دمبرگ کرفس.
مواد و وسايل مورد نياز :
ساقه نعناع ، ساقه آقطي ، دمبرگ كرفس
لام ، لامل ، تيغ براي برش دادن ، آب ژاول ، اسيد سيتريك ، آب مقطر ، رنگ كارمن زاجي و ...
روش انجام كار :
براي مشاهده بهتر بافت كلانشيمي در سلول هاي گياهي آنها را رنگ آميزي مي كنيم .
مشاهده بافت كلانشيمي درساقه گياه نعناع " به وسيله تيغ يك برش عرضي از نازك از ساقه نعناع مي گيريم و آن را توسط كارمن زاجي رنگ آميزي ميكنيم سپس آن را به آرامي توسط پنس بر روي لام قرار داده و لامل را بر روي برش به طور مناسبي قرار مي دهيم نمونه آماده شده را توسط ميكروسكوپ مشاهده و بررسي مي كنيم .
مشاهده بافت كلانشيمي در ساقه گياه آقطي " به وسيله تيغ به صورت عرضي يك برش بسيار نازك از ساقه آقطي كه خيلي محكم نيز است با تلاش زياد مي گيريم و سپس برش را توسط كارمن زاجي رنگ آميزي مي كنيم برش آماده شده را بر روي لام قرار داده و يك قطره آب توسط قطره چكان بر روي آن ميچكانيم و سپس لامل را بر روي آن قرار مي دهيم و نمونه آماده شده را در زير ميكروسكوپ قرار ميدهيم و آن را توسط بزرگنمايي هاي متفاوت ميكروسكوپ مشاهده وبررسي ميكنيم .
مشاهده بافت كلانشيمي در دمبرگ گياه كرفس " يك برش بسيار نازك از دمبرگ كرفس تهيه مي كنيم و آنرا طبق مراحل مربوطه توسط رنگ كارمن زاجي رنگ آميزي مي كنيم و برش را بر روي لام قرار داده يك قطره آب بر روي آن مي چكانيم و سپس لامل را به آرامي و با دقت به صورت مناسبي بر روي آن قرار مي دهيم نمونه آماده شده را توسط ميكروسكوپ بررسي ميكنيم .
نتيجه گيري وبحث :
بافت كلانشيمي در ساقه نعناع به صورت گوشه اي است يعني در گوشه هاي سلول رسوب تركيبات سازنده ديواره بيشتر صورت گرفته است و به همين دليل به آن كلانشيم گوشه دار يا Angular ميگويند .
بافت كلانشيمي در ساقه آقطي به صورت صفحه اي مي باشد بدين صورت كه تركيبات سازنده ديواره سلولي در ساقه آقطي فقط در لايه هاي عرضي گياه رسوب مي كنند و اين امر باعث مي شود كه سيتوپلاسم سلول به صورت مستطيلي مشاهده شود و به همين دليل به آن بافت كلانشيم تيغه اي مي گويند.
بافت كلانشيمي در دمبرگ كرفس به صورت كروي مي باشد و به آن بافت كلانشيمي حلقوي مي گويند چون رسوب تركيبات ديواره در سلول به صورت يكنواخت مي باشد باعث شده كه بافت كلانشيمي آن حلقوي پديد آيد .
كلانشيم تيغهاي (ورقهاي)
انواع کلانشیم
Schematic drawings of the most common types of collenchyma. A. Angular collenchyma. B. Tangential collenchyma. C. Annular collenchyma. D. Lacunar collenchyma. This type often occurs as an intermediate type with angular and lamellar collenchyma, in which the size of the intercellular spaces can vary from minute spaces (1) to large cavities surrounded by collenchymatous walls (2).