حد انقباض
درصد رطوبتی است که در آن تبديل حالتهای نيمه جامد به جامد يك سيلت يا رس صورت میگیرد. حد انقباض را همچنين میتوان بعنوان درصد رطوبتی كه كاهش بيشتر از آن درصد رطوبت منجر به كاهش حجم توده خاك نشود تعريف نمود. حد انقباض به دليل مشكلات آزمايش و كاربرد محدود اطلاعات حاصله، عملاً به ندرت انجام میشود.
روش آزمایش
خاکی کلوخی شکل را که در کوره قرار داده شده و کاملا خشک شده است،وزن میکنیم و در داخل ظرف حاوی جیوه قرار میدهیم.ظرف حاوی جیوه را باید درون ظرف بزرگتری قرار داد تا جیوه های خارج شده از ظرف در اثر ورود کلوخه خاک در آن جمع شود.سپس درب شیشه ای ظرف حاوی جیوه را روی آن قرار میدهیم و کلوخه را به صورت مستغرق در جیوه درمی آوریم.سپس وزن جیوه را که هم حجم کلوخه است و از ظرف جیوه بر اثر وارد شدن کلوخ به ظرف حاوی جیوه خارج شده است ، تعیین میکنیم و سپس با استفاده از رابطه ی زیر حد انقباض خاک را تعیین میکنیم.
که
Yw وزن واحد حجم آب
Ws وزن کلوخه خاک خشک
V حجم کلوخه خاک خشک که آن را از طریق رابطه زیر بدست می آوریم:
GT وزن مخصوص آب دردمای آزمایش که از روی جداول استاندارد تعیین می شود.
GS وزن مخصوص ذرات جامد خاک
باتعیین حد روانی و حد خمیری خاک می توان شاخص خمیری ، شاخص روانی، شاخص سختی وشاخص مایع را محاسبه کرد.
الف)شاخص خمیری
شاخص خمیری که با PI نشان داده می شود عبارت است از:
PI= Wl- Wp
ب) شاخص روانی
این شاخص عبارت است از شیب منحنی روانی یا جریانی و باFI نشان داده می شود.
ج) شاخص سختی
شاخص سختی خاک به عنوان نسبت شاخص خمیری به شاخص روانی بیان می شود وآن را باTI نشان می دهند.
ج) شاخص مایع
این شاخص معادل با نسبت آب -پلاستیسیته است و با علامت LI نشان داده می شود.
که Wn درصدرطوبت خاک در حالت طبیعی است.