گیاه شناسی فصل سوم

ساقه :نقش نگهداری ،هدایت شیره ،تولید بافت ،استحکام وکمک به عمل فتوسنتز رابرعهده دارد.

جوانه برهنه:گیاهان علفی وعده ای ازگیاهان چوبی که فاقد فلس حفاظتی هستند جوانه آنها ازنوع جوانه برهنه است.

انواع جوانه:1-انتهایی (رشد طولی ساقه) 2- جانبی (رشد قطری ساقه) 3- چندتایی(چند جوانه کوچک کنارهم) 4-خفته (جوانه فرعی است که چند سال به حالت رکود باقی مانده) 5-نابجا(غیر از محل گره ظاهر می شود، گلابی،آلبالو)

تقسیم بندی جوانه ها براساس اندام : 1- برگ  2- گل  3- مرکب

گره:محل اتصال برگ وجوانه محوری  *میان گره:فاصله بین دو گره

انشاعابات ساقه:

1-منوپودیک:جوانه انتهای به رشد خود ادامه می دهد وبا رشد جوان همحوری ساقه فرعی ظاهر می شود(بلوط،راش،کاج)

2-سمپودیک:پس ازتوقف رشدجوانه انتهای ، جوانه محوری شروع به رشد می کند(بید،نارون،ون)

ساقه های هوایی:

1-خزنده:قطر آن کم و طول آن زیادمی باشد(لبلاب،پیچ تلگرافی وتوت فرنگی).

2-پیچنده:بطورقائم رشد می کند وبه دورگیاه دیگر می پیچند(رازک ولوبیا موافق عقربه ساعت)،(نیلوفرولبلاب،خلاف حرت عقربه های ساعت).

3-پیچها:دارای پیچ مخصوص وبه محض تماس با گیاه دیگر به دورآن می پیچد(شاخه مو ،مو چسب زینتی)

4-خارها:فاقد برگ ، نوک تیز و چوبی  می باشند(زالزالک ،گلابی جنگلی)

5-فیلو کلا دها:ساقه تغییرشکل یافته وبرگ مانند (کوله خاس)

6-گوشتی:ساقه گیاهان د نواحی حاره ای قطور گوشتی شده ودارای کلروپلاست است(کاکتوس ، فرفیون)

7- ماشوره ای:مثل نی ،گندم،گیاهان تیره غلات و خیزران خالی.

ساقه های زیر زمینی:داخل خاک دارای جوانه وبرگ های کوچک فلسی شکل و فاقد کلروپلاست.

1-ریزوم:بصورت افقی رشد می کند،فاقد کلروفیل ودارای فلسهای سفید یا قهوه ای رنگ می باشد.(زنبق،مهر سلیمان،مرغ بهشتی ونعاع)

2-توبرکول:یک یا چند میان گره انتهایی که مقدار زیادی مواد غذایی در خود ذخیره می کند(سیب زمینی نشاسته،سیب زمینی اینولین)

3-سوخ یا پیاز:ساقه زیر زمینی کوتاه متورم ضخیم بوده و مواد غذایی درآن ذخیره می گردد.

ساقه های آبی:شناور در آب،فاقد سلولهای روزنه  و دارای حفرات فراوان (نیلوفر آبی، آلاله آبی)

ساقه براساس طول عمر: 1- یکساله(علفی) 2- چند ساله(چوبی)

ساقه ها براساس ارتفاع:1- بوته ای(5/1 متر باانشعابات زیاد) درختچه(7-1 متر)درخت  (بیش از 7 متر)

تغیرات ساقه بر اساس شرایط محیطی :

کلماتیک:1 معتدل 2- حاره 3- خشک 4- مرطوب

ادافیک : 1-جنس خاک 2- ارتفاع محل 3- ارتفاع از سطح دریا 4- جهت تابش خورشید

برگ : 1 پهنک  2- دمبرگ 3- غلاف یا نیام 4- گوشوارک 5- زبانک

پهنکرا قسمت اصلی و بقیه اجزاء برگ را ضمائم گویند.

اقسام برگ از نظرشکل ظاهری :1 - ساده (داراییکپهنک) 2-  مرکب (پهنکبهچندبخشمجزاتقسیممیشود)

ساده :1- صاف یا درست(اطلسی،یاس وپیچ امین دوله) 2- برگ مضرس (ریحان،آزاد و راش) 3- مضرس حلالی (شمشاد) 4- کنگره ای پنجه ای (مو) و کنگره ای شانه ای (بلوط بلن مازو)

مرکب: 1- شانه ای

پنجه ای

رگبرگ : اصلی،مستقیم ازدمبرگ وارد پهنک می شود  فرعی، ازرگبرگ اصلی منشعب می شود

انشعابات رگبرگی:1- شانه ای (گیلاس وراش) 2- پنجه ای (شاهدانه) 3- موازی(تک لپه ای ها مثل لاله ،زنبق وغلات)

تغییرات برگی:1- فلس فاقد کلروفیل روری ساقه زیرزمینی نقش دخیره ای دارد(پیاز سوسن و نرگس)2-خار نقش حفاظتی(کنگر زرشک) 3- فیلود ازنموپهنک واتساع دمبرگ(آکا سیا) 4- پیچکها نقش اتصالی دارند5- برگه دارای کلروفیل،کوچک وغیر طبیعی 6- برگ گیاهان آبزی برگ درون آب بابیرون متفاوت است(تیرکمان آبی)7-گوشتخوار (نپنس، ساراسینا)

قیلوتاکسی:طرز قرارگرفتن برگها روی محور ساقه را گویند.

نظم چرخه ای:درهرگره فقط دو یا چند برگ ظاهر می شود. 1- دوتایی(یاس،نعناع،پیچ امین الدوله) 2- تریمر(خرزهره)

3- تترامر(بریفیلوم)4- چند برگی،پلی مر(هیپوریس)

تناوبی:درهرگره فقط یک برگ خارج می شود.

1خطی:ارتوستیک  2- دی ستیک(ذرت ،نارون)  3- تری سیتیک(توس)

2-مارپیچی:اسپیروستیک(خطوط به حالت مارپیچی روی ساقه اند).

ساختمان درونی برگ:1-اپیدرم2- پارانشیم 3-اندودرم  4-  دستجات اوندی

ساختمان پهنک:1- اپیدرم 2- پارانشیم مزوفیل برگ 3- دستجات چوب و آبکش در رگبرگها

*درطرفین آوندها سلولهای پارانشیمی خاصی دردوردیف وجود داردکه دارای پونکتواسیون های حجره ای بوده وبه ان بافت تراونده  گویند.

اپی تم: باعث اتصال سلولهای پارانشیم حفره ای به رزنه های ابی می شوند.

بازوپیت:دران ابتدا قسمتهای انتهایی پهنک وبعد قاعده پهنک تولیدمیشود(نمو برگ گندم ،زنبق و سوسن)

بازیفوژ:رشدبرگ از قاعده شروع می شود(برگ گیاهان تیره جعفری ، هویج ،اقاقیا)

انواع برگ ازنظر دوام برگ:

کدوک:برگ گیاهان نواحی معتدل که در بهار می روید ودر پاییز می ریزد(اختر، تبریزی)

مرسسانت:یک سال روی درخت باقی می ماند درپاییز زرد ودر بهار می افتد.

پرزیسانت:برگها دائمی (شمشاد،کاج)