رشد نمو گیاهان: رشد نموشامل همه رویدادهای که منجربه ساخته شدن یک جاندار کامل می شوند ودارای جنبه کمی وکیفی است.
جنبه کمی ان رارشد وجنبه کیفی ان را نمو گویند.
رشد : شامل بزرگ شدن بخششهای تشکیل دهنده موجود زنده ، افزایش سلولها وابعاد انها که برگشت ناپذیرند همراه است.
نمو: شامل گذشتن از مراحل مختلف است که هر مرحله ویژگی های خود رادارد و بامراحل دیگر ازنظر کیفی مقفاوت است.
مراحل مختلف نمو گیاه:1-رویش دانه2-تولیداندامهای مختلف گل3-گلدهی 4-گرده افشانی لقاح وتولید مثل5-تولید میوه6-تولید دانه
*رشد نمو همراه هم صورت می گیرند وبطورهماهنگ با هم صورت می گیرند.
1-مرحله تکثیر: سلولهای مریستمی تقسیم شده وتعدادشان زیاد می شود.
2- بزرگ شدن: به دنبال مرحله 1 سلولهای مریستمی توانایی تقسیم شدن خود را از دست داده وبرابعادشان افزوده می شود،بزرگ شدن تازمانی ادامه دارد که به حداکثر اندازه خود برسند.
3-تماییز:هر دسته از سلولها به تناسب کارخود تغییر ساختاری یافته وتولید بافتهای مختلف می نماید.
*درگیاهان رشد درهمه نقاط گیاه انجام نمی شود بلکه مخصوص مناطقی به نام مناطق رشد و نمو است.
1- نوک ساقه 2- نوک ریشه 3- جوانه های جانبی4-حلقه های زاینده
*حلقه های زاینده مریستم های هستند که درریشه وساقه پدید می آیند وباعث افزایش قطر ریشه می شوند.
ساختار نخستین: شامل رشد طولی ریشه وساقه پیدایش ساقه هاوریشه های فرعی،درهمه گیاهان چوبی علفی عمومیت داردو
رشد پسین : شامل افزایش قطر ریشه وساقه است.
*نهاندانگان تک لپه ونهانزادان آوندی رشد قطری ندراند ومخصوص نهاندانگان دولپه و بازدانگان است.
رشد طولی ریشه : اگر حین رشد بخشهای ریشه را اندازه گیری کنیم حداکثر رشد ریشه درمیلی متر دوم صورت می گیردبخشهای مربوط به کلاهک و تارهای کشنده ثابت می مانند،تمرکز رشد ریشه نزدیک به انتهای ریشه است.
عامل اساسی رشد طولی ریشه:سلولهای مریستمی درمنطقه تقسیم سلولی عامل مهم رشد طولی ریشه اند که توسط سلولهای اولیه یا بنایدی ساخته می شود.
*درنهانزادگان آوندی:مریستم انتهایی بازدانگان :دو ردیف سلولی بنیادی ، نهاندانگان:چند ردیف سلول بنیادی
مراحل فعالیت سولولهای بنیادی وبخشهای تولید شده توسط آن
سلولهای بنیادی- مریستم انتهایی –پیش پوست و روپوست(اپیدرم)
مریستم زمینه ای –پوست پیش کامبیوم :استوانه مرکزی
برش طولی جوانه انتهایی ساقه:1 پیش پسوست یا اپیدرم ،مریستم زمینه ای--پوست،پیش کامبیوم- بافتهای اوند چوب وآبکش.
ساخت وکار مریستم انتهای ساقه:1- لایه سطحی پوست2- مریستم مغز3- مریستم خفته 4- حلقه های بنیادی- مریستم کناری .
مریستم خفته : 1- پیش مریستم نهنج زا : تولید نهنج ، محور گلو گاهی گلبرگ
2-پیش مریستم هاگزا : تولید پرچم مادگی
*در نهان زادگان آوندی منشاء ریشه فرعی یکی از سلولهای اندودرمی است.
رشد پسین: علت فعالیت سلولهای مریستم پسین بوده که موجب افزایش رشد قطری ساقه و ریشه می شوند.
مکان مریستم پسین: بصورت دایره (در برش عرضی)استوانه (ذر طرح فضایی)ذر استوانه مرکزی وجود داردد،بصورت نیم حلقه های درپوست ریشه و ساقه.
*مریستم های پوست :لایه زاینده چوب پنبه پوست،مریستم پسین استوانه مرکزی =لایه زاینده چوب وآبکش یا کامبیوم می نامند.
حاصل سلولهای لایه زاینده استوانه مرکزی (کامبیوم ):درسمت خارج=بافت آبکش پسین،در سمت داخل بافت چوب پسین
*نتیجه عملکرد کامبیوم: سلولهای کامبیوم در راستای شعاع ریشه وساقه تقسیم شده وموجب رشد قطری ریشه و ساقه می گردد.
حاصل فعالیت آن تولید عناصرآوند چوب و آبکش ،انواع سلولهای پارانشیمی ، سلولهای همراه وبافتهای نگهدارنده توسط کامبیوم حاصل می شود.
*ضخامت چوب پسین جزء در موارداستثناء بیشتر از آبکش پسین است ، چوب پسین تنه اصلی درخت را می سازد.
پوست درخت : مجموع کامبیوم + آبکش پسین + پارانششیم پوست + چوب پنبه
*چوب بهاره نسبت به پاییز قطور تر ، درشت تر و روشن تر است.
مناطق روشن وتیره نماینده فعالیت سالانه کامبیوم است.
لایه زاینده چوب پنبه پوست:برخلاف کامبیوم جایگاه ثابتی ندارد وبه صورت حلقه پیوسته نیست از تقسیم سلولهای این لایه درسمت خارج بافت چوب پنبه ودر سمت داخل پارانشیم پوست حاصل می شود.
وظیفه بافت چوب پنبه : بافت جو گنبه در گیاه نقش حفاظتی دارد و در صنعت مورد استفاده قرارمی گیرد.
عدسک:چون لایه چوب پنبه به گازها نفوذ ناپذیر است برای مبادله گازی محیط درون گیاه با بیرون در محل زیر روزنه ها ساختاری به نام عدسک حاصل می شود . کار عدسک سهولت در تبادلات گازی است.
مرفولوژی ساقه وریشه 
